بانک‌ها‌یی که قصد فعالیت در ایران را دارند معمولا به دو صورت در ایران شروع به فعالیت می کند یا در قالب دفتر نمایندگی و یا در قالب ثبت شعبه نمایندگی، در این مبحث به تفاوت این دو نهاد خواهیم پرداخت
در خصوص ایجاد دفاتر نمایندگی بانک‌ها ملزم به رعایت دستورالعمل نحوه تأسيس، فعاليت، نظارت و تعطيلي شعبه و دفتر نمايندگي بانک خارجي در ايران هستند که خود ضوابط خاصی را برای ایجاد دفاتر نمایندگی در نظر گرفته است.
دفاتر نمایندگی با توجه بند 12 ماده 1 دستورالعمل جدید صرفا نقش رابط بانکی را بازی می‌کنند و می‌توانند با رعایت موازین و مقررات قانونی رابط اطلاعاتی بین بانک خود و بانک‌ها ، سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی باشند در واقع دفاتر نمایندگی تنها نقش مشاور و یا یک پیام رسان را بازی می‌کنند اما شعبه بانک‌های خارجی با گرفتن مجوز تاسیس چه در سرزمین اصلی چه در مناطق آزاد می‌توانند به امر بانکداری مانند دیگر بانک‌های داخلی بپردازند.
در خصوص مرجع صدور نمایندگی هم این دو در گذشته با یکدیگر تفاوت داشته‌اند برای تاسیس دفتر نمایندگی متقاضی باید درخواست خود را به کمیسیون ماده 2 آیین‌نامه نمایندگی‌ها تقدیم می‌نمود که این کمیسیون متشکل بود از: عضو هیات عامل ناظر بر امور ارزی و بانکی ، رئیس اداره امور بین‌المللی ، رئیس اداره معاملات ارزی ، رئیس اداره نظارت بر امور بانک‌ها، رئیس اداره نظارت ارز اما در دستورالعمل جدید متقاضی هم متقاضی ناسیس دفتر و هم متقاضی تاسیس شعبه باید درخواست خود بعلاوه مدارک مورد نیاز مستقیما به بانک مرکزی تقدیم نمایند
مطالبق دستورالعمل تاسیس شعبه بانک متقاضی باید در زمان درخواست دارای قیودی باشد تا امکان بررسی و اعطای مجوز را داشته باشد از جمله آنان می‌توان به سن فعالیت بانک که باید حداقل سه سال باشد و بیلان آن بانک که باید حسب مورد در سه سال یا پنج سال گذشته سود آور بوده باشد اما برای تاسیس دفتر نمایندگی تنها قیدی که در نظر گرفته شده است گذشت سه سال از شروع فعالیت بانک متقاضی دفتر می‌باشد و در این خصوص به سوده یودن یا نبودن بانک اشاره‌ایی نشده است، لذا بانک متقاضی تاسیس دفتر به صرف سه سال فعالیت می‌تواند درخواست تاسیس دفتر نمایندگی را مطابق با ماده 63 دستورالعمل جدید به بانک مرکزی ارائه بدهد، طبیعی است که بانک مرکزی برای تاسیس دفتر به سوده بودن بانک توجه‌ایی نداشته باشد چرا که دفتر فعالیت مالی و اقتصادی نمی‌تواند انجام بدهد و تنها رابطی است بین بانک متبوع خود و دیگر نهادها.
درخصوص شرایط مدیران دفاتر بانک‌های خارجی در ایران باید مطابق با ماده 62 دستورالعمل جدید، مدیر معرفی شده دارای شرایط ذیل باشد:
الف) اقامت مدیران دفاتر نمایندگی در ایران
ب) دارا بودن تاییدیه هیات مدیره بانک خارجی مبنی بر عدم وجود سو سابقه مالی
ج) نداشتن سابقه محکومیت قطعی به ارتشا، اختلاس، خیانت در امانت، کلاهبرداری، پولشویی، فرار مالیاتی، قاچاق کالا و ارز، جعل و تزویر، سرقت، صدور چک بی محل، ورشکستگی به تقصیر یا تقلب، اعم از اینکه حکم دادگاه های داخلی یا خارج کشور صادر شده یا محکوم مجرم اصلی یا شریک یا معاون جرم بوده باشد
د) دارا بودن حداقل سه سال سابقه کار در سطح مدیریت امور بانکی
ر) عدم اشتغال هم زمان در موسسات مالی
با توجه به شرایطی که برای مدیران دفاتر بانک خارجی در نظر گرفته شده است و تفاوت آن با مدیران شعب بانک خارجی به نظر می رسد: اولا: درخصوص مدیران معرفی شده برای دفاتر نمایندگی دستورالعمل جدید بسیار آسان‌تر برخورد نموده است دوما: بر خلاف شرایط مدیریت شعبه که به دو بخش عمومی و تخصصی تقسیم می‌گردد شرایط تصدی مدیریت دفاتر نمایندگی تنها در یک بخش اعلام شده است ، که البته این موضوع منطبق با شرایط دفاتر نمایندگی نیز هست چرا که این دفاتر صرف رابطی هستند برای بانک خارجی متبوع خود سوما: ماده 62 برای شرایط مدیریت در شعبه حضور حداقل یک فرد ایرانی و حضور یک فرد مسلط به زبان فارسی ضروری دانسته شده است اما این شرایط برای مدیربت دفاتر نمایندگی نیاز نیست و مدیر دفتر نمایندگی بانک خارجی می‌تواند با هر تابعیتی باشد
علی سیفی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی شرکت‌ها
